Losse thee zetten in een paar eenvoudige stappen
Hoe zet je losse thee?
Westerse Stijl
Door KIRSTEN
Leestijd: 7 minuten
Vaak krijg ik in onze theewinkel te horen dat het zetten van losse thee zo omslachtig en moeilijk is. Hetgeen eigenlijk niet het geval is!
In een vijftal simpele stappen probeer ik je uit te leggen hoe je het perfecte kopje thee kan zetten. Hierbij behandel ik in deze blog de westerse methode van thee zetten.
In een ander artikel zal ik een veel gebruikte oosterse manier van thee zetten, de zogenaamde 'Cong Fu' methode, uitgebreid behandelen.
Stap 1 – Benodigdheden voor zetten van losse thee
Voor het zetten van losse thee heb je de volgende dingen nodig:
- Losse thee. Hiermee wordt letterlijk losse theebladeren mee bedoeld. Dus niet de voorverpakte thee in theezakjes. Je kunt hiervoor elke losse theesoort gebruiken: wit, geel, groen, zwart, oolong, pu-erh.
- Kop, mok, gaiwan of pot, hierin maak je je thee.
- Theefilter. Over het algemeen wordt hiermee de thee gezet. Filters komen in vele soorten en maten. Er zijn o.a. thee-eitjes, thee-tangen, metalen theefilters en papieren theefilters.
- Waterkoker of fluitketel. Je hebt natuurlijk iets nodig om het water te verwarmen. Dit kan heel eenvoudig door de fluitketel op het (gas)fornuis te zetten of door de waterkoker te gebruiken. Als je beide toch niet voor handen hebt dan zet je gewoon een pannetje water op het vuur of je gebruikt de magnetron om het water te verwarmen.
"De temperatuur van het water is erg belangrijk voor het zetten van een goede kop thee. Als je te heet water gebruikt kunnen de theebladeren verbranden. Als het water te koud is wordt de thee te slap en flauw. Ook kan de watertemperatuur van invloed zijn op het cafeïnegehalte van de thee."
Super handig maar niet noodzakelijk:
- Waterthermometer. Om de juiste temperatuur te bepalen is het handig om een thermometer te gebruiken. Sommige waterkokers hebben deze al ingebouwd. Mocht je niet beschikken over zo’n thermometer dan is er geen man overboord. Door het water na het koken een aantal minuten af te laten koelen, komt het ook op de juiste temperatuur.
- Perfect cup of tea scoop. Dit schepje is ideaal om de juiste hoeveelheid thee af te meten. Echter, indien de schepje nou net niet in je keukenla ligt, kun je ook een theelepel gebruiken.
Stap 2 – Het verwarmen van het water
De temperatuur van het water is erg belangrijk voor het zetten van een goede kop thee. Als je te heet water gebruikt kunnen de theebladeren verbranden. Als het water te koud is wordt de thee te slap en flauw. Ook kan de watertemperatuur van invloed zijn op het cafeïnegehalte van de thee.
Vul de waterkoker, of ieder andere methode die beter bij jouw situatie past, met koud, indien mogelijk gefilterd water. De juiste temperatuur voor het zetten van thee kan variëren van 70 graden Celsius voor speciale groene thee tot 100 graden Celsius voor zwarte en kruidenthee, met veel gradaties daartussen.
Een waterkoker met temperatuurregeling is ontzettend handig maar niet noodzakelijk. Indien je hier niet over beschikt is het van belang om tijdens het verwarmen het water goed in de gaten te houden om zo de temperatuur in te schatten.
Afhankelijk van het type thee dat je gaat zetten kan het water klaar zijn wanneer het voor het eerst begint te stomen, wanneer het stevig stoomt of wanneer het volledig kookt.
Ook kun je het water eerst laten koken en vervolgens een paar minuten af laten koelen.
"Het meten van theebladeren is echt geen exacte wetenschap. Als je een tijdje losse thee hebt gemaakt, krijg je een beter idee van de hoeveelheid theeblaadjes die je nodig hebt, afhankelijk van je eigen persoonlijke smaakvoorkeur."
Aanbevolen temperatuur water per theesoort:
| Soort thee | Temperatuur water |
|---|---|
| Zwarte thee | 100 graden Celsius |
| Groene thee | 80 tot 85 graden Celsius (gekookt water 3 minuten laten afkoelen) |
| Witte thee | 80 tot 85 graden Celsius (gekookt water 3 minuten laten afkoelen) |
| Oolong thee | 90 graden Celsius (gekookt water 2 minuten laten afkoelen) |
| Pu-erh thee | 100 graden Celsius |
| Kruidenthee | 100 graden Celsius |
| Rooibos thee | 100 graden Celsius |
Veelgestelde vragen over water
Geregeld hebben wij mensen in thee winkel die groene thee niet kunnen waarderen omdat deze zo bitter smaakt. Deze bitterheid wordt voornamelijk bepaalt door de watertemperatuur en de duur van het zetten.
In vergelijking tot zwarte thee bevat groene en witte thee in verhouding meer tannine. Tannine veroorzaakt onder andere de bittere smaak van thee. De tannine die in de groene en witte thee zit, komt in grote hoeveelheden vrij boven watertemperaturen van 80 graden Celsius. Vandaar dat we aanraden groene en witte thee niet met kokendheet water te zetten.
In stap 4 zal ik uitleggen wat de invloed van de duur van het zetten van de thee heeft op de smaak.
In principe is leidingwater in Nederland goed genoeg om thee mee te zetten. In Amsterdam is de hardheid van het water zelfs zacht. Dit houdt in dat het water weinig magnesium en kalk bevat. Hoe hoger de hardheid van water (lees meer magnesium en kalk) hoe meer invloed dit heeft op de smaakbeleving van thee. Leef je in een omgeving met 'hard' leidingwater, dan kan je misschien beter gebruik maken van zacht bronwater zoals Spa Blauw.
Ik zal later, in een een ander artikel, meer ingaan op de hardheid (en droogrestwaarde) van water en de invloed die dit heeft op de kwaliteit van de thee.
Stap 3 – De theeblaadjes afmeten
Terwijl je het water verwarmt, vul je een theefilter met losse thee. Over het algemeen hanteren we de regel dat je per 200 ml water (ongeveer de afmeting van een normaal theekopje), 2 gram thee nodig hebt. En dit staat gelijk aan 1 afgestreken theelepel.
Echter, voor dat wat ‘volumineuzere’ thee-soorten als witte thee of kruidenthee, hoef je de lepel niet af te strijken. Dan gebruik je gewoon een volle theelepel.
De geschiedenis van de theelepel
Een kleine sidestep over het ontstaan van de theelepel. Waarom gebruiken we tegenwoordig een theelepel om thee mee af te meten?
Eind 17e eeuw deed de theelepel zijn intrede in Engeland. Voor die tijd werden al lepels gebruikt om thee mee af te meten, maar er was nog geen standaard maat afgesproken voor een theelepel. De standaardisatie van de theelepel werd voornamelijk gedreven door de prijs van thee. Tot halverwege de 19e eeuw kostte een pond thee al enige weken loon voor de gemiddelde Brit. Thee was zelfs duurder dan koffie. Er werd hierdoor veel gesjoemeld met de benodigde hoeveelheden voor het zetten van thee.
Om misbruik te voorkomen waren Engelse apothekers ondertussen overgestapt op een informele standaardisatie van de theelepel. De apothekers spraken af dat 1 theelepel 1⅓ vloeibare drams (de apothekerseenheid van die tijd) zou bevatten. Dit komt overeen met 5 mililiter of ongeveer 2 gram thee. Uiteindelijk werd de theelepel een officiële eenheidsmaat. Ook werd afgesproken dat 3 theelepels gelijk staan aan 1 eetlepel.
En nu weer terug naar onze tijd. Terug naar het zetten van het perfecte kopje thee!
Sommige mensen 'versnellen' het proces door de thee continue in beweging te brengen tijdens het zetten. Tegen deze mensen wil ik zeggen: "Laat de thee gedurende het zetten gewoon met rust!".
Het meten van theebladeren is echt geen exacte wetenschap. Als je een tijdje losse thee hebt gemaakt, krijg je een beter idee van de hoeveelheid theeblaadjes die je nodig hebt, afhankelijk van je eigen persoonlijke smaakvoorkeur.
Aanbevolen hoeveelheid thee per theesoort per kop:
| Soort thee | Hoeveelheid thee per kop |
|---|---|
| Zwarte thee | 1 afgestreken theelepel per 200ml |
| Groene thee | 1 afgestreken theelepel per 200ml |
| Witte thee | 2 afgestreken theelepels per 200ml |
| Oolong thee | 1 afgestreken theelepel per 200ml |
| Pu-erh thee | 1 volle theelepel per 200ml |
| Kruidenthee | 1 volle theelepel per 200ml |
| Rooibos thee | 1 afgestreken theelepel per 200ml |
Wil je liever een pot thee zetten? De meeste theepotten hebben een capaciteit van ongeveer 1 liter. Voor een theepot moet je dan 10 gram thee gebruiken.
Aanbevolen hoeveelheid thee per theesoort per theepot:
| Soort thee | Hoeveelheid thee per theepot (1 liter) |
|---|---|
| Zwarte thee | 5 afgestreken theelepels |
| Groene thee | 5 afgestreken theelepels |
| Witte thee | 10 afgestreken theelepels |
| Oolong thee | 5 afgestreken theelepels |
| Pu-erh thee | 5 volle theelepels |
| Kruidenthee | 5 volle theelepels |
| Rooibos thee | 5 afgestreken theelepels |
Stap 4 – De thee laten trekken
Zodra het water de gewenste temperatuur heeft bereikt, is het tijd om daadwerkelijk thee te zetten. Dit doe je door het hete water over de theebladeren te gieten. Hierdoor raakt elk deel van het theeblad verzadigd, wat zorgt voor een meer smaakvolle thee.
De zettijd hangt af van de soort thee die je gebruikt. Sommige theesoorten mogen slechts een minuut of twee trekken, terwijl je andere tot tien minuten kan laten trekken.
Om de juiste zettijd te hanteren, kun je een timer gebruiken. Een zandloper, klok, eierwekker of de timer op je telefoon, het werkt allemaal. Zodra je het trekken van thee onder de knie hebt, kun je ook de tijden inschatten op basis van je persoonlijke voorkeur.
Aanbevolen zettijd per theesoort:
| Soort thee | Aanbevolen zettijd |
|---|---|
| Zwarte thee | 3 tot 5 minuten |
| Groene thee | 1 tot 2 minuten |
| Witte thee | 2 tot 3 minuten |
| Oolong thee | 2 tot 3 minuten |
| Pu-erh thee | 5 minuten |
| Kruidenthee | 5 minuten en meer |
| Rooibos thee | 5 minuten en meer |
Tip: Ik weet het en de verleiding is ook groot. Liefst wil je zo snel mogelijk genieten van een lekkere kop thee. Sommige mensen 'versnellen' het proces door de thee continue in beweging te brengen tijdens het zetten. Tegen deze mensen wil ik zeggen: "Laat de thee gedurende het zetten gewoon met rust!". Geduld is in deze echt een schone zaak.
Door tijdens het zetten de theebladeren te bewegen, verstoor je het zetproces. Hetgeen kan resulteren in een negatieve smaakbeleving van de thee. Als je thee langer laat trekken dan aangeven kan de thee bitter worden en zorgt voor astringentie.
Astringentie is een complex van verwante sensaties die een droog en samentrekkend gevoel in de mond geeft. Tannines in de thee gaan een chemische reactie aan met de eiwitten in je mond en veroorzaken vervolgens dit gevoel. Hetzelfde resultaat krijg je bijvoorbeeld door op de pitten van een druif te bijten.
Stap – 5 De theeblaadjes verwijderen
Is de zettijd voorbij? Haal dan de theefilter met de losse thee uit je kop of theepot. En nu is je thee klaar om gedronken te worden! Geniet er van!
Mocht je je thee in een pot of kopje zonder filter hebben gezet, dus het losse blad gewoon overgoten hebt met water, dan is het goed om de thee eerst te zeven en over te gieten in een andere pot of kopje alvorens te drinken. Op deze manier wordt de thee niet te sterk.
(Stap – 6 Herhaal stap 4 en 5 nogmaals en nogmaals)
Eigenlijk hoef je deze stap niet uit te voeren, maar ik beschrijf hem toch. Wat je misschien nog niet weet, van de eerder gezette theebladeren kan je nogmaals thee zetten.
De losse thee die wij in de winkel en online verkopen, is van dusdanig kwaliteit dat je hiervan meerdere keren thee kan zetten. Je zult merken dat je bij elke volgende zet andere nuances aantreft in de smaak van de thee. Meestal kan je dit proces tot 3 keer herhalen. Soms wel tot 5 keer. Daarna wordt de smaak van de thee te zwak.
Tot slot
Ik hoop dat je na het lezen van deze blog meer inzicht hebt gekregen in het zetten van het perfecte kopje thee. Begrijp goed dat bovenstaande alleen maar richtlijnen zijn.
Het perfecte kopje thee is voor iedereen weer verschillend. Zo houdt Niels ervan zijn thee heet en sterk te drinken, terwijl ik ook kan genieten van een 'slappe' thee die flink is afgekoeld.
Probeer eens met bovenstaande richtlijnen te experimenteren, bijvoorbeeld door iets meer thee te gebruiken met een kortere zettijd of kouder water. De mogelijkheden zijn eigenlijk oneindig.
Vind je het leuk om jouw optimale zetproces met de rest van de wereld te delen? Laat deze dan achter in het opmerkingen veld hieronder.
- Kirsten -
Al een groot gedeelte van haar leven heeft Kirsten een passie voor ondernemen en thee. Sinds 2014 combineert ze dit samen met haar man, Niels, in de theespeciaalzaak Het Kleinste Huis. Kirsten schrijft graag over dingen die haar bezig houden (en dat hoeft niet alleen thee te zijn!).